Toplu İşçi Çıkarılması – Çalışma Müdürlüğü

Açıklama

Toplu İşçi Çıkarmak terimine son günlerde sık rastlamaktayız. Özellikle ülkelerin ekonomik krizin etkisiyle durgunluk gösterdikleri dönemlerde, çözüm yolunu işçilik maliyetlerini düşürmekte arayan işverenlerin ilk başvurdukları yol toplu işçi çıkarmak olabilmektedir.

Toplu İşçi Çıkarmak Nedir?

Toplu işçi çıkarımı; Teknolojik, ekonomik veya yapısal nedenlerle çok sayıda işçinin iş sözleşmesinin fesih edilmesi, belirli koşullarla toplu işten çıkarma olarak tanımlanmaktadır. Bir aylık süre içinde işçi sayısına bağlı olarak 10 ile 30 arasında işçinin iş sözleşmesinin feshi toplu işten çıkarmadır.



Toplu işçi çıkarmada işverenin özellikle ispat yükümlülüğü bulunduğu birtakım konular bulunmaktadır. Toplu işçi çıkarımı daha çok ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işten çıkarmak durumunda kalan işverenin iş sözleşmelerinin fesih gerekçesini somut olarak ortaya koyup, son çare olarak iş akdi feshi yoluna başvurduğunu ispat etmesi gerekir.

Toplu İşçi Çıkarmada Prosedür Nasıl İşleyecek?

Toplu işten çıkarma halinde ilgili İş Kurumu müdürlüğüne, Bölge Çalışma Müdürlüğüne varsa işyeri sendika temsilcilerine bir ay önceden bildirimde bulunulması zorunludur.

4857 Sayılı İş Kanunu’nun 29. maddesine göre, işveren; ekonomik, teknolojik, yapısal ve benzeri işletme, işyeri veya işin gerekleri sonucu toplu işten çıkarmak istediğinde, bunu en az 30 gün önceden bir yazı ile işyeri sendika temsilcilerine, ilgili bölge müdürlüğüne ve Türkiye İş Kurumu’na bildirmekle yükümlü tutulmuştur.

İşveren toplu işten çıkarma yapacağı zaman bunu en az 30 gün önceden bir dilekçe ile;

• işyeri sendika temsilcilerine,
• Çalışma Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı’nın ilgili bölge müdürlüğüne,
• bağlı bulunulan Türkiye İş Kurumu’na

bildirmelidir.

Bildirimden sonra işyeri sendika temsilcileri ile işveren arasında yapılacak görüşmelerde, toplu işçi çıkarmanın önlenmesi ya da çıkarılacak işçi sayısının azaltılması yahut çıkarmanın işçiler açısından olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi konuları ele alınır. Görüşmelerin sonunda, toplantının yapıldığını gösteren bir belge düzenlenir. İşyerinin tamamen faaliyetine son vermesi durumunda işyeri sendika temsilcilerine bildirimde bulunmaz. İlgili birimlere yapılacak bildirimde, işten çıkarma sebebi, etkilenecek işçi sayısı ve ne zaman fesih yapacağına dair bilgileri ibraz etmelidir.

Toplu İşçi Çıkarmada Tazminat ve Diğer Haklar

Toplu işçi çıkarmada işçilerin tazminat ve diğer haklarının ödenip ödenmeden aciz konusu olabileceği hususu tartışılsa da, Kanun bununla ilgili görüşünü net bildirmektedir. İlgili sosyal haklar ile maddi manevi yan haklar fesih bildirimi ile başlamaktadır. Fesih bildirimleri, işverenin toplu işçi çıkarma isteğini bölge müdürlüğüne bildirmesinden 30 gün sonra hüküm doğurur.

İşveren, toplu işçi çıkarmalarda işçilere çalışma sürelerine uygun olarak ihbar öneli vermek veya ihbar tazminatı ödemek bunun yanında kıdem tazminatı da ödemek zorundadır. Kullanılmamış izin bakiyelerinin işçiye peşinen ödenmesi gerekmektedir.

Hangi Haller Toplu İşçi Çıkarma Olarak Sayılır?

İşyerinde çalışan işçi sayısına göre toplu işten çıkarma sayılabilmesi için;

a) 20 ile 100 işçi arasında çalışanı bulunan işyerinde, en az 10 işçinin,

b) 101 ile 300 işçi arasında çalışanı bulunan işyerinde, en az yüzde on oranında işçinin,

c) 301 ve daha fazla çalışanı bulunan işyerinde, en az 30 işçinin,

4857 sayılı İş Kanunun 17.  madde uyarınca ve bir aylık süre içinde aynı tarihte veya farklı tarihlerde son verilmesi toplu işçi çıkarma sayılır.

Toplu İşçi Çıkarmada İşyeri Kavramı

Toplu işçi çıkarmada işyeri kavramının detaylarına inmek önem arz etmektedir. Burada toplu işçi çıkarımında hesaplanan ve çalışan işçi sayısı işten çıkarılan işçi sayısı kıyaslaması dikkatli değerlendirilmelidir. Çalışan işçi sayısı ile iş sözleşmesi feshedilen işçi sayılarının tespitinde; işverene tabi veya işletme bünyesindeki toplam işçi sayılarının değil, toplu işçi çıkarımının yapıldığı her bir işyerinin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir.

İşveren toplu işçi çıkarmanın kesinleşmesinden itibaren 6 ay içinde aynı nitelikteki iş için yeniden işçi almak istediği takdirde nitelikleri uygun olan işten çıkarılan işçileri tercihen işe çağırmakla yükümlüdür.

Toplu İşçi Çıkarımında Hükümlere Aykırılık Halinde İdari Para Cezası Nedir?

İşverenlerin toplu işçi çıkarmada belirttiği fesih hallerinin aykırılığı ya da ilgili prosedürü uygulamaması neticesinde Kanun tarafından birtakım yaptırımlarla karşılaşacağını 29. maddeden çıkarabiliriz. 4857 Sayılı Kanunun 29. maddesinde belirtilen hükümlere aykırı olarak işçi çıkaran işverene her bir işçi için (2018 yılı baz alındığında) 693,00 TL idari para cezası uygulanmaktadır.