Açıklama

Kanun kapsamında, maddenin yürürlüğe girdiği 17.04.2020 tarihinden itibaren işverenin işçiyi üç aylık süreyi aşmamak üzere ücretsiz izne ayırabileceği düzenlenmiştir. Pandemi Ücretsiz İzin Formu bu amaçla düzenlenmiştir.

Cumhurbaşkanı üç aylık bu süreyi altı aya çıkartmaya yetkilidir.

Pandemi Ücretsiz İzin Formu Ne İçin Kullanılır?

Normal şartlarda ücretsiz iznin işverenin tek taraflı talebi ile kullandırılması mümkün değildir. İşverenin işçiyi rızası hilafına ücretsiz izine göndermesi iş sözleşmesinin işveren tarafından feshi olarak yorumlanmaktadır. Ancak Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay süreyle işverenin, işçiden onay almak zorunda kalmaksızın, kısmen veya tamamen ücretsiz izin uygulaması yapabileceği hususu düzenlenmiştir

.

Kanun ücretsiz izine ayrılan işçinin, bu süre zarfında haklı sebebe dayanarak iş sözleşmesini feshedemeyeceğini düzenlemiştir.

Ücretsiz izin nedir?

Ücretsiz izin; çalışana işveren tarafından belli bir süreliğine çalışmama izni verilmesi ve çalışanın kendisine izin verilen bu süre zarfında herhangi bir ücret ödemesi almaması demektir.  Ücretsiz izne ilişkin mevzuatlarımızda özel bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak 4857 sayılı İş Kanunu’nda bazı maddeler, ücretsiz izne ilişkin hükümler içermektedir.

Örneğin kanunun 74. maddesinde analık (doğum) ve süt hakkına ilişkin ücretsiz izin hükümleri düzenlenmektedir. Ancak bu durum dışında bir durumla karşılaşıldığında ücretsiz izne bu madde veya diğer maddelerde düzenlenen hükümler veya Yargıtay’ın bu hususa ilişkin vermiş olduğu kararlar üzerinden başvurulmaktadır.

Zorlayıcı nedenler söz konusu ise ücretsiz izin istenebilir mi?

İş Kanunu’nda salgın ya da bulaşıcı hastalıklara ilişkin özel ve net bir düzenleme yoktur. Ancak işveren işçinin sağlığının tehlikeye atılacağını ve iş yerinin virüsten dolayı zarar göreceğini düşünüyorsa çalışanlarına ücretsiz izin verebilir. Kanunda salgına ilişkin ücretsiz izin açık bir şekilde düzenlenmese de İş Kanunu’nun 24. ve 25. maddelerinin (III) numaralı bendinde yer alan “zorlayıcı sebep” ibaresinden salgını, bulaşıcı hastalıkları, doğal afetleri kapsadığı anlaşılabilir. Nitekim zorlayıcı sebep, Yargıtayca mücbir sebep olarak tespit edilmiştir.

Yargıtay’ın yerleşik içtihatlarında şöyle denilmektedir: “(…) zorlayıcı nedenleri, “…sel, kar, deprem gibi doğal olaylar nedeniyle ulaşımın kesilmesi, salgın hastalık sebebiyle karantina uygulaması gibi durumlar zorlayıcı nedenlerdir.” Bu kapsamda Yargıtay Kararına bakıldığında işveren virüsü mücbir sebep sayarak çalışanına ücretsiz izin verebilecektir.

Ücretsiz izin, uygulamada iki tarafın karşılıklı muvafakatine dayanmaktadır. İş Kanunu’nun 22. maddesi hükümleri ücretsiz izin hususuna da uygulanabilmekle birlikte aslında uygulamada ücretsiz izin prosedürünü de açıklamaktadır.

Pandemide işçiden onay almadan ücretsiz izne çıkartabilir mi?

İş Kanunu’na göre, normalde işveren işçinin yazılı rızası olmadan ücretsiz izne çıkartamaz. Çıkartırsa da işçi haklı fesih yaptığında kıdem tazminatını ödemek zorundadır. Ancak, işveren, pandemi dolayısıyla uygulanan işten çıkarma yasağı döneminde dilediği işçiyi ücretsiz izne çıkartabilir. İşçi bunu haklı fesih sebebi olarak kullanamaz.

Ücretsiz izne çıkartılan işçiye aylık 1168 lira nakdi ücret desteği verilir. Ücret izin sırasında kısa çalışma ödeneği (KÇÖ) alamazsınız. Kısa çalışma ödeneği, brüt ücretin yüzde 60’ı oranında olduğu için, nakdi ücret desteğine göre nispeten daha yüksektir. Ama kısa çalışma ödeneği alabilmeniz için, işverenin sizin için 30 Haziran 2020 tarihine kadar İŞKUR’a başvurmuş olması gerekir.

Ücretsiz izin uygulaması, işten çıkarma yasağı boyunca devam edebilir. İşten çıkarma yasağı şimdilik 17 Kasım 2020 tarihine kadar uzatıldı. Ancak, kanuna göre 30 Haziran 2021 tarihine kadar da uzatılması mümkündür. Dolayısıyla işveren, işten çıkarma yasağı devam ettiği sürece sizi ücretsiz izne ayırabilir.

Gizlilik Politikamız

Kullanım Şartları