Deneme Süresi Ne Kadar Olmalı?

İş sözleşmesiyle bir işyerinde çalıştırılmaya başlanan işçinin, işyerini ve işvereni tanıyarak çalışma koşullarını inceleyebilmesi; işverenin de işçiyi tanıyıp işçinin çalışma sisteminin işyerine uygun olduğuna karar verebilmesi için, iş sözleşmesine yasada belirtilen esaslara göre deneme süresi konulup uygulanabilmektedir.

İş sözleşmesinin belirtilen tarafları, bu sözleşmeye deneme süresi koyup koymamakta serbesttir. 4857 sayılı İş Kanunu’nun 15’inci maddesinde, taraflarca iş sözleşmesine bir deneme süresi konulduğunda, bu sürenin en çok iki ay olabileceği, ancak deneme süresinin toplu iş sözleşmeleriyle dört aya kadar uzatılabileceği düzenlenmiştir. Deneme süresi içerisinde taraflar, iş sözleşmesini bildirim süresine gerek olmaksızın ve tazminatsız olarak feshedebilirler. Ancak çalıştığı günler için işçinin ücret ve diğer hakları saklıdır.

Yukarıdaki bilgiye göre deneme süresi hükmü “iş sözleşmesinin ilk iki ayı deneme süresidir” şeklinde kendiliğinden mevcut olan bir hüküm değildir. Aksine, deneme süresi, iş sözleşmesinde taraflarca böyle bir süre ve kayıt konulduğu takdirde söz konusu olabilmektedir. Bu nedenle, deneme süresinin varlığını iddia eden taraf, iş sözleşmesinde deneme kaydının varlığını ve öngörülen deneme süresinin ne kadar olduğunu ispatlamakla yükümlüdür.

Deneme süresinin varlığı, işçinin bu süre içinde sigortasız çalıştırılmasını haklı göstermez ve bu durumdaki işveren 506 sayılı Kanun uyarınca idari para cezasından kurtulamaz.