Zihin Haritası Nedir?

Bir bilgiyi, düşünceyi, sözü ve aklınıza gelebilecek her tür akıl yürütmesini içeren, zihinde biriktirilen ya da biriktirilmesi istenen, beynimizin dokümanlarını tek bir çatı altında toplayabilmek ve kullanabilmek hepimizin hedeflediği türden bir ihtiyaçtır. Günümüz enformasyon toplumunda, bilgiyi elde edebilmek ve kullanmak kolaylaşmış olsa da bilgileri işleyecek bir zihin her zaman bize ait olacaktır.

Öğrenme pratikleri içinde zihni alıştırmaya yönelik en ok fayda sağlayan çalışma yöntemlerinden biri de zihin haritası yöntemidir. Eğitim dünyasında da öğrencilerin başarılı bir sonuç edinmeleri için eğitmenler tarafından önerilmesiyle sık tercih edilen bir öğrenme tekniğidir. Tercih edilmesinde, kişiye sıkılma imkânı vermeden kendi belirlediği tarzda öğrenme imkanını sağlaması önemli bir etkendir. Öğrenme metot ve teknikleri eğer kişiye iradesini ortaya koyacak ve eğlenmesini sağlayacak pratiklerden uzaksa kişiye fayda sağlamadan kısa sürede teknik ve metotlardan vazgeçilmektedir.

Zihin haritası yöntemi, uygulanmasındaki eğlenceye yer verişi, öğrenme sürecinin zihne işlemesini de kolaylaştıracak bakış açısına sahip olarak oluşturulmuştur. Ayrıca zihin haritası yalnızca öğrenme, unutmama üzerine bir kullanım dışında zihnin içinden dışarıya aktarılmasını sağlayan yaratıcılık unsurlarını da ortaya çıkaracak bir kullanıma sahiptir.  Zihin haritasının kullanımına yol açan ve öğrenmeyi sağlayacak unsurları barındırması zihin araştırma ve çalışmaları sayesinde ortaya konulmuştur. Bundan dolayı zihin haritasından önce öğrenmeyi zihinde nasıl sağladığımıza yönelik zihnimize bir göz atalım.

Zihin Ne Demek?

Zihnimizi kısaca bilincimizi kontrol edebilen bir merkez olarak tanımlayabiliriz. Bu noktada beynimizle zihnimizin belirgin farkını da bilmeliyiz. Beyin, temelde kendi belirlediği yöntemlerle hayatta kalmamızı sağlayan bir organdır. Zihnimiz ise bilincimizi oluşturan ve beynimizin içinde yer alan algılamanın, belleğin, düşlerin ve düşüncelerin bir yöneticisidir. Öğrenmemizi etkileyen, yaratıcılığımızı besleyen, unutmamamızı sağlayan duyusal ve bilişsel süreçleri yöneten zihin, bu sebeplerden ötürü psikoloji ile nörolojinin çalışmalarını etkileyecek keşif ve sonuçlara önayak olmuştur.

Beynimizi ve zihnimizi anlama ve anlamlandırma sürecinde öğrendiklerimiz de bugün birçok algılama ve öğrenmeyi etkileyecek teknikleri ve uygulamaları ortaya çıkarmıştır. Zihnimiz, öğrenme ve yaratıcılık süreçlerinde beyne bir aktiflik sağlar ve o anda meşgul olduğumuz, emek verdiğimiz şey sonraki süreçlerde bizim için anlamlandırılmış olur. İşte bu anlamlaştırmayı ve zihnimizde işlenmesini uzun süre tutmaya yönelik öğrenme ve yaratıcılık sürecini verimli kılacak teknikler için zihne istediğini vermek gerekiyor. Bu anlamlandırmayı sağlayacak şey; zihninizde oluşturduğunuz ihtiyaçlarınız, istekleriniz, kişiliğiniz ve motivasyon kaynağınız olan hedefleriniz olabilir.

Süreçte hangisinin etkili olduğu ve ne derece aktif olarak düşünüldüğü de verimlilik etkinleştirecek temel unsurdur. Kaliteli ve hedef kitlesi yüksek bir kitap yazmak istiyorsunuzdur çünkü; para kazanmak ve tanınan bir yazar olma isteğini uzun süredir zihninizde biriktirmişsinizdir. Bundan dolayı da kitap yazma sürecinde de motivasyonunuz ve isteğiniz yaratıcılığı besleyecek kadar etkili olmuştur. Öğrenciler üzerinden örnek verecek olursak eğitim hayatındaki en önemli mesele, hep sınavlar olmuştur. Öğrenciler de hedeflerine ulaşmak için tabiri caizse duvar olarak görülen bir engeli aşmak zorundadırlar.

Hedeflerin belirlenmesi ve buna bağlı oluşan motivasyon, istek zihinde anlamlaştırmayı sağlayarak öğrenme sürecine olumlu katkı sunar. Yani zihinde birtakım faaliyetlerin anlamlandırmadan kullanacağınız yöntemler pek bir fayda sağlamaz. Zihin haritası yöntemi de süreci sizin için kolaylaştıran eğlenceli ve pratik bir yöntem olsa da bu yöntemi etkili ve sık sık kullanmanızı sağlayacak olan, temel anlamlandırma ve motivasyonunuzu bulmalısınız.

Zihin Haritası Nasıl Yapılır?

Zihin haritası, yazarak not alma tekniğinin etkili bir çalışma yöntemi olmasından hareketle bu yöntemi biraz daha geliştirerek kullanımı pratikleştiren ve eğlenceli kılan bir yöntemi oluşturur. Bugün zihin haritaları, iş hayatında ve günlük hayatta yaratıcı fikir arayışında ve çalışma programlarının belirlenmesinden tutun, öğrenmeyi sağlayacak olan hafızayı güçlendirmek gibi pek çok işlevi yerine getirebilecek kullanıma sahiptir. Geçmişte dahilerin ve bilginlerin de çalışmaları için zihin haritası yöntemini kullandıklarına yönelik bilgi ve görseller olsa da insanların zihin haritasını kullanma sebebi bir dahilerin de tercih etmesi olmamalıdır. Zihin haritası, sağladığı kolaylık ve faydalarla dahilerin de farkında olduğu kendine özgü bir yöntemdir. İşlevselliği ve herkesin kolayca kullanabileceği bir yöntem olması,  onu tercih edilen bir teknik hâline getirmiştir.

Zihin haritası, kağıda çizilen resim ve yazılar yardımıyla çağırışımı kolaylaştıracak bir yöntemdir. Ana konu ya da anahtar sözcük kağıdın merkezine yazılır, ardından ana konu ya da sözcükten türeyen ya da ilgili konu ve sözcükler dallara ayrılır. Zihin haritasında kullanılacak kağıdın yatay tutulması, algılamamızda geniş alanı çağrıştırdığından hem rahatlık hem de yazılacak konu ve sözcüklere yer açması açısından gereklidir.

Aynı zamanda çağrışımı güçlendirmek ve yazılanları hafızamızda daha rahat tutabilmek,desteklemek için resim çiziminden de yararlanmalısınız. Bugün biliyoruz ki görseller yazılardan daha kolay belleğimizde yer ediniyor ve zor unutuluyor. Bunun için yazıları, anahtar sözcük ve konuları çizeceğiniz basit ve sizin çağrışımlarınıza göre resim çizimleriyle desteklemeye çalışın.

Zihin haritasında öğrenmeyi etkili kılmak ve hafızanızı güçlendirmek için renkli kalemlerden de yararlanabilirsiniz. Zihin haritanızın ortasında yer alacak anahtar konu ya da sözcükten hareketle ilgili konuyu ya da aklınıza gelen sözcükleri, fikirleri ana başlığa-konuya bağlı olarak oluşturun. Şemalar ve çizimler aracılığıyla sözcükleri ve fikirleri de anlatabilirsiniz. Ana konudan türeyen anahtar sözcükler-fikirler akıl yürütmenizi etkinleştirerek zihninizin aktif çalışmasına yardımcı olacaktır.

Zihin Haritasının Yararları

Zihin haritasının içerdiği  görsellik ve yazı,  zihnimizde daha kolay yer edinerek bilgilerin ve fikirlerin depolanmasını kolaylaştırır. Yazdıklarımızı ve çizdiklerimizi daha zor unuttuğumuz  bilinen bir durumdur.

Zihin haritası yöntemi özellikle yaratıcılığı besleyen ve ortaya çıkarak bir kullanıma sahiptir. Ana fikirden hareketle bağlantılar sayesinde aklınıza düşen ama toparlayamadığınız sözcükler ve fikirler birbirinden etkilenen ve türeyen sözcüklerden ortaya çıkar. Yaratıcılık, hemen ortaya çıkabilecek bir süreçte ortaya çıkmaz. Elinizdeki kağıt ve kalemlerle bu süreci eğlenceli ve fikirden fikir ortaya çıkabilecek şekilde kullanabilirsiniz.

Eğlenceli bir kullanıma sahip olduğundan odaklanma sorunu yaşamadan öğrenmenizi sürdürebilir ve dikkat eksikliğine karşı zihninizin toparlanmasını sağlar. Zihin haritası, anahtar sözcük üretimine ve fikir üretimine katkı sunarak düşüncelerinizi toparlayarak kağıda dökebilme imkânı sağlar.

Hafızanızı güçlendirmek ve geliştirmek için de zihin haritası yöntemi oldukça işlevsel bir kullanıma sahiptir. Anahtar sözcükleri ve fikirleri kağıda yazmanız ve çizimlerle desteklemeniz beynin çok boyutlu kullanımını aktif hâle getirir ve eğlenceli bir şekilde kullanmanız da ilginizi artırdığından unutmanız zorlaşır.

Zihin Haritası Yöntemi Nedir?

Bizi ilgilendiren ve önemli sayılan bir uğraşı, zihnin aktif kullanımına açarak çağrışımları etkinleştiren bir yöntemdir. Öğrenme, çalışma, yaratıcılık ve hafızayı güçlendirmek  için kullanılan zihin haritaları, etkili bir çalışma ve öğrenme tekniklerini barındırır. Öğrenmeyi ve çalışmayı eğlenceli hale getiren kullanımıyla kişinin fikir geliştirmesine, hafızasını etkinleştirmesini kolaylaştırır.

Zihin Haritası Nasıl Kullanılır?

Zihin haritası için bir kağıt ve renkli kalemler yeterlidir. Yatay tuttuğunuz kağıdın merkezine ana başlığınızı ya da konuyu yazın. Ana başlıktan hareketle türettiğiniz sözcük ya da fikirleri merkeze bağlı dallar oluşturarak resimlerle, çizimlerle destekleyin.

Zihin Haritası Yöntemini Kullanmanın Faydaları Nelerdir?

Beynin çok boyutlu kullanımını aktif hâle getirerek görsellerin ve yazılan yazıların kolayca depolanmasını sağlar. Ana fikirden ve bağlantılardan hareketle yaratıcı fikir gelişimine katkı sunar. Ayrıca eğlenceli bir kullanıma sahip olduğundan ilginizi ve odaklanmanızı da uzun süre sürdürebilirsiniz.