İçindekiler
Firmaların, kurum ya da bürolar kanalıyla veya kendilerinin doğrudan temin ettikleri işçilerle veya tayin ettikleri vekil arasında örneği kurumca hazırlanan hizmet akdinin imzalanması ve kuruma onaylattırılması zorunludur.
Türkiye İş Kurumunun görevleri arasında; işçi isteme ve iş aramanın düzene bağlanmasına ilişkin çalışmalar yapmak, işgücünün yurt içinde ve yurt dışında uygun oldukları işlere yerleştirilmelerine ve çeşitli işler için uygun işgücü bulunmasına ve yurt dışı hizmet akitlerinin yapılmasına aracılık etmek, istihdamında güçlük çekilen işgücü ile işyerlerinin yasal olarak çalıştırmak zorunda oldukları işgücünün istihdamlarına katkıda bulunmak, özel istihdam bürolarına ilişkin kuruma verilen görevleri yerine getirmek, işverenlerin yurt dışında kendi iş ve faaliyetlerinde çalıştıracağı işçileri temin etmesi ile tarım işlerinde ücretli iş ve işçi bulma aracılığına izin verilmesi ve kaldırılmasına ilişkin işlemleri yapmak sayılmaktadır.
Yurtdışındaki işlere işçi ve işçilere iş bulunması, işverenlerle işçiler arasında yapılacak olan hizmet akitlerine aracılık edilmesi ve yurtdışına gidecek işçilerin işlemlerinin yapılmasına ilişkin usul ve esaslar yurtdışı istihdam hizmetleri yönetmeliği ile belirlenmiştir.
İşçi temini
Yabancı bir ülkede Türkiye’den işçi götürerek çalıştırmak isteyen firmaların işçi teminine veya yurt dışında işçi olarak çalışmak isteyenlerin yurt dışına gönderilmesine aracılık etme konusunda, Türkiye iş kurumu ve kurumca yetkilendirilmiş özel istihdam büroları yetkilidir. Firmalar; yurt dışında kendi iş ve faaliyetlerinde çalıştıracağı işçileri kurum kayıtlarından veya bürolar aracılığı ile temin edebilecekleri gibi, kendileri tarafından temin edilen işçileri aşağıda belirtilen belgelerle birlikte hizmet akdini kuruma onaylatmak kaydıyla yurtdışına götürebilirler.
İbraz edilecek belgeler:
Yurtdışındaki işlerinde işçi çalıştırılacak firmalarca;
A) Türk firmaları için ticaret sicil gazetesi örneği, yabancı uyruklu firmalar için kuruluşuna dair belgenin yetkili birim tarafından onaylı örneği veya yeminli tercüme bürolarınca yapılmış Türkçe çevirisi,
B) taahhüt işleri için işin alındığı ülkede yetkili birimden ya da ülkemizdeki yetkili kamu kurumundan alınacak yazı veya iş alındı belgesi; taahhüt işleri dışındaki işler için işyerinde çalıştırılacak işçi sayısını belirten yetkili birimden alınacak yazı veya uygun görüş belgesi,
C) çevre ve şehircilik bakanlığından alınan yurt dışı müteahhitlik belgesi veya yurt dışı geçici müteahhitlik belgesi,
Ç) Türk firmaları için Türkiye’de yürürlükte bulunan sosyal güvenlik mevzuatı hükümleri gereğince işçilerin sosyal güvenliğini sağladığına ilişkin belge,
D) firma yetkililerinin noterce onaylanmış imza sirküleri, işlemlerin vekil aracılığıyla yapılacağı hallerde vekaletname veya yetki belgesinin aslı yada aslı görüldükten sonra kurum tarafından onaylanacak örneği,
E) Türk firmaları tarafından asıl işveren-alt işveren ilişkisi kapsamında yurtdışına götürülecek işçiler için, işi alan asıl işverenin işi devrettiğine dair dilekçesi ve alt işverenlik sözleşmesi, kuruma ibraz edilir.
İlan izni
Kurum yukarıda belirtilen belgelerle başvuran firmalara uygun görmesi halinde ilan yoluyla işçi temini için izin verir. İlanda iznin kurumun hangi biriminden alındığı ile verilen iznin tarih ve sayısı belirtilir.
Kurumdan izin belgesi almadan iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyetini gösteren kişiler ile kurumdan izin almadan yurtdışına işçi götürmek isteyen kişilere ait iş ve işçi bulma ilanı yayınlayanlara 8.381.-tl para cezası uygulanır.(4904 sayılı k.20/ı)
Hizmet akitlerinin onaylatılması zorunluluğu
Firmaların, kurum ya da bürolar kanalıyla veya kendilerinin doğrudan temin ettikleri işçilerle veya tayin ettikleri vekil arasında örneği kurumca hazırlanan hizmet akdinin imzalanması ve kuruma onaylattırılması zorunludur.
Yurt dışına işçi götürme izni olsun olmasın hizmet akitlerini kuruma onaylatmayanlara her bir hizmet akdi için 499 tl idari para cezası uygulanır. (4904 sayılı k.20/d) ayrıca kurum izni olmaksızın kendi iş ve faaliyetlerinde çalıştıracakları işçileri yurt dışına götürmekten 3.350 tl idari para cezası tahakkuk ettirilir. (4904 sayılı k.20/d)
Şirketler, kurum ya da özel istihdam bürolarından veya doğrudan kendi temin ettikleri işçileri için, örneği aşağıda bir örneği sunulan hizmet sözleşmesini imzalamaları ve il/şube müdürlüklerine onaylatmaları zorunludur. Sözleşmelerin işveren tarafından imzalanmasında noterden verilmiş yetki ile vekil imzası kullanılabilir.vekâletnamelerde “kurum nezdinde hizmet akitlerini imzalamaya, ücretleri belirlemeye ve diğer tüm işlemleri yapmaya yetkilidir.” İbaresinin bulunması gerekmektedir.
Sözleşmede belirlenen ücret Türkiye’de belirlenmiş olan brüt asgari ücretten düşük olamaz.
Hizmet akdinin uygulanmasından doğan ihtilafların çözümü
İşçi ve işveren arasındaki hizmet akdinin uygulanmasından doğacak anlaşmazlıklar ile diğer ihtilafların giderilmesi hizmet akdinde gösterilen yetkili mercilerce çözüme kavuşturulur.
Çalıştırılmak üzere yurt dışına götürülen işçilerin mağdur edildiğine dair resmi makamlardan gelen veya yurt dışına götürmek maksadıyla işçilerden menfaat temin edildiğine dair belgeler mevcut olması durumunda işveren böyle bir mağduriyetin veya menfaat temininin mevcut olmadığını ispat etmedikçe kurumca hizmet akitleri onaylanmaz.
IPC ödenmesi ve itiraz
Tebliğ tarihinden itibaren idari para cezasının 15 gün içerisinde ödenmesi halinde idari para cezasından ¼ oranında (% 25) peşin ödeme indirimi uygulanır. IPC tebliğinden itibaren 15 gün içinde karara karşı yetkili sulh ceza mahkemesine başvuru hakkı bulunmaktadır belirtilen süre içinde yargı yoluna başvurulmaması halinde karar kesinleşir.
SMMM Lütfi Gülbenk