Çalışanın İzin Hakları Nelerdir?

Yaz ayları gelince personelde izin telaşı başlar. Oysa bilmek isteyeceğiniz, çalışma izin hakları nelerdir? İzin denilince çoğumuzun aklına ilk gelen yaz aylarında çıktığımız o uzun tatiller olsa da bir işverenin takip etme ve çalışanlarına sunmakla yükümlü olduğu farklı izin türleri bulunur. İşverenlerin bu izin türleri ile ilgili sahip olduğu herhangi bir eksik bilgi de her çalışanın izin süreçlerinin takibini daha da sancılı hale getirir.

İzin Hakkı Nedir?

Her çalışan çalışan dinlenmeye ihtiyaç duyar. İzin hakkı, çalışana ihtiyaç duyduğu bu dinlenme imkanını sunar.

İzin hakkı yalnızca 4857 sayılı İş Kanunu’nda değil, Anayasa ile de güvence altına alınmıştır. Anayasamızın 50. maddesine göre her çalışan dinlenme hakkına sahiptir. Çalışanların hafta ve bayram tatili ile yıllık ücretli izin hakları da kanunlar kapsamında düzenlenir. İşte, bu maddeden yola çıkarak çalışanların faydalanabileceği tüm izin hakları İş Kanunu’nda detaylı olarak anlatılmış ve güvence altına alınmıştır.

İzin Türleri Nelerdir?

Yıllık ücretli izin:

Çalışanın vazgeçemeyeceği ve ücrete çevrilmesini isteyemeyeceği izin türüdür. Yıllık izin süresi çalışanın kıdemine göre belirlenir. Bu izin süresi boyunca işveren çalışanın ücretini ödemek ile yükümlüdür.

Hafta tatili izni:

Bir çalışan haftada 45 saat çalışmak ile yükümlüdür. Çalışanın haftalık mesai süresince en az 24 saat dinlenmesi gerekir

Resmi tatiller izinleri:

Ulusal bayram, dini bayramlar ve genel tatil günlerinde çalışanların ücretli izin yapma hakkı vardır. Bu günler için işverenler, çalışanlarının ücretlerini kesintisiz ödemekle yükümlüdür. Çalışanların bu günlerde çalıştırılması durumunda, işverenin zamlı ücret ödemesi gerekir.

Doğum izni:

Kadın çalışan personel, doğum öncesi 8 ve doğum sonrası 8 hafta izin yapma hakkı vardır. Sağlık durumları engel olmadıkça kadın çalışanlar doğumlarına üç hafta kalana kadar çalışmaya devam edebilirler. Bu durumdaki kadın çalışanların ve erken doğum yapan çalışanların kullanmadıkları izin hakları doğumdan sonra kullandırılır.

Emzirme & Süt İzni:

Yeni Doğum yapan çalışanlar, doğumdan sonraki ücretli izin haklarını kullandıktan sonra gün içinde 1,5 saat emzirme iznine sahiptir. Bu izin hakkı için çalışanın çocuğunun 1 yaşından küçük olması gerekir. Emzirme& Süt izni almak isteyen, çalışan  işverenden yazılı onay alınması gerekir. Günlük koşuşturmaca içerisinde bu izni kullanmak zor olacağından ve bu izin toplu olarak kullanılamayacağı için kadın çalışanlar genellikle işlerine 1,5 saat geç giderek ya da işten 1,5 saat erken ayrılarak bu izinlerini kullanırlar. Bu iznin toplu kullanılmamasının nedeni çocuğun sağlıklı beslenme gereksinimidir.

Doğum sonrası 6 ay ücretsiz izin:

 Kadın çalışan doğum sonrası ücretli izin hakkı bittiğinde işvereninden 6 aylık ücretsiz izin talep etme hakkına sahiptir. İşveren bu talebe karşı çıkamaz. İşverenin 6 ay sonunda çalışana işine dönme hakkını da sunması gerekir.

Hastalık izni:

Hastalık izninin ücretli bir izin olup olmadığı çoğu kişinin merak ettiği bir konudur. Bu durumda süre esas alınır. 3 günden fazla rapora sahip olan bir çalışanın raporunun 3. gününden itibaren ücreti, SGK tarafından ödenir. Genel olarak 3 günden az alınan raporlarda ise işveren, 2 günlük ücreti ödemek ile yükümlüdür.

Mazeret izinleri:

 Çalışanların karşılaştıkları belirli durumlara göre kullanabilecekleri izin türleri de bulunur. Mesela bir çalışanın evlenmesi veya bir yakınının vefat etmesi durumunda çalışana üç gün izin verilir. Erkek bir çalışan baba olduğunda ise beş gün ücretli izin kullanma hakkına sahiptir.

Yeni iş arama izni:

İş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda, çalışan günde en az iki saat iş arama iznine sahiptir.