Neden-Sonuç Diyagramı Balık Kılçığı Metodu

1940’lı yıllarda Kaoru Ishikawa tarafından Japonya’da geliştirilmiştir. Sebep sonuç ilişkisini gösteren grafik analiz aracıdır. Sebepler (x), sonuç ise (y) olarak gösterilmektedir.

Y=f(x) olarak ifade edilen fonksiyonda sebepler balık kılçığı üzerine yazıldığı için aynı zamanda balık kılçığı olarak adlandırılmaktadır. X’ler, malzeme, metod, çevre, insan, makine, ölçüm kategorileri altında sınıflandırılarak, Y’nin sebepleri ortaya çıkarılmaya çalışılmaktadır. Örnek balık kılçığı gösterimi aşağıda yer almaktadır.

Ne Zaman Balık Kılçığı Diyagramı Kullanılır?

• Bir problemin olası nedenlerini belirlerken,
• Özellikle bir takımda düşünceler monotonlaştığı zaman.

Balık Kılçığı Diyagramı Nasıl Uygulanır?

İhtiyaç duyulan materyaller: Kağıdı olan yazı tahtası ya da beyaz tahta ve tahta kalemleri

Problemin ne olduğu üzerinde anlaşmak.

• Beyaz tahtanın tam ortasına problem yazılır, etrafı çerçeve içerisine alınır ve hizasına gelecek şekilde bir ok çizilir.

Problemin ana nedenleri hakkında beyin fırtınası yapılır. Zor gelirse genel başlıklar kullanılır,

• Metotlar
• Makinalar (Ekipmanlar)
• İnsanlar (İnsan Gücü)
• Materyaller
• Ölçüm
• Çevre

Sebep kategorileri ana ok çevresinde alt dallara ayrılarak yazılır.

Sorunun tüm olası nedenleri için beyin fırtınası yapılır. “Neden böyle bir durum ortaya çıktı?” diye sorulur. Her fikir-düşünce ortaya çıktığında- cevap verildiğinde, yöneten bu fikri uygun kategoriye yazar. Bazı sebepler eğer birden fazla kategori ile ilişkiliyse tekrar yazılabilir.

Daha sonra “Neden bu durum oluştu?” diye her sebep için tekrar ayrı ayrı sorulur. Nedeni dallara ayırmak için ise alt nedenler yazılır. “Neden?” diye sorulmaya devam edilir ve daha derin seviyelerde sebepler üretilir. Dalların katmanları ise nedensel ilişkileri işaret etmektedir.

Grup fikirleri sona erdirdiği zaman, fikirlerin az olduğu yerlere konsantre olunur. Yeni fikir üretilmeye çalışılır.