İçindekiler
Yöneticilerin karar alabilmeleri ve harekete geçebilmeleri için belirli yönergeleri varsa, organizasyon süreci verimli bir şekilde yapılabilir. Etkili bir şekilde organize etmek için, aşağıdaki organizasyon ilkeleri bir yönetici tarafından kullanılabilir.
Organizasyon İlkeleri – Uzmanlık Prensibi
İlkeye göre, bir kuruluşun tüm işi nitelikler, yetenekler ve beceriler temelinde astlar arasında bölünmelidir. Etkili bir organizasyonla sonuçlanan iş bölümü uzmanlığı elde edilebilir.
Organizasyon İlkeleri – Fonksiyonel Tanımlama Prensibi
Bu ilkeye göre, bir kuruluştaki tüm işlevler, yönetici ve astlara eksiksiz ve açık bir şekilde tanımlanmalıdır. Bu, insanların birbirlerine karşı görevlerini, sorumluluklarını, yetki ve ilişkilerini açıkça tanımlayarak yapılabilir.
Yetki-sorumluluk ilişkilerindeki açıklamalar, koordinasyonun sağlanmasına yardımcı olur ve böylece organizasyon etkili bir şekilde gerçekleşebilir. Örneğin, üretim, pazarlama ve finansın temel işlevleri ve bu departmanlardaki yetki sorumluluğu ilişkileri, o departmana bağlı her kişiye açıkça tanımlanmalıdır. Yetki-sorumluluk ilişkisindeki açıklama, verimli organizasyona yardımcı olur.
Kontrol / Denetim Kapsamı İlkeleri
Bu ilkeye göre, kontrol aralığı, tek bir yönetici tarafından etkin bir şekilde idare edilebilen ve kontrol edilebilen çalışan sayısını gösteren bir denetim aralığıdır. Bu ilkeye göre, bir yönetici, altında ne kadar çalışana karar verilmesi gerektiğine karar verebilmelidir. Bu karar, geniş veya dar bir aralıktan seçim yapılarak alınabilir.
İki tür kontrol aralığı vardır:
Geniş Kontrol Aralığı
Bir yöneticinin aynı anda büyük bir grup insanı etkili bir şekilde denetleyebileceği ve kontrol edebileceği bir süreçtir. Bu aralığın özellikleri şunlardır:
- Daha az genel denetim maliyeti
- Çalışanlardan hızlı yanıt
- Daha iyi iletişim
- Daha iyi denetim
- Daha iyi koordinasyon
- Tekrarlayan işler için uygundur
Bu aralığa göre, bir yönetici bir seferde çok sayıda astı etkili ve verimli bir şekilde idare edebilir.
Dar kontrol aralığı
Bu aralığa göre, iş ve yetki birçok ast arasında bölünmüştür ve bir yönetici, altındaki çok sayıda insanı denetlemez ve kontrol etmez. Dar bir aralığa göre yönetici, seçilen sayıda çalışanı bir seferde denetler.
Özellikler şunlardır:
- Sıkı kontrol ve denetim gerektiren işler, örneğin el sanatları, fildişi vb. Zanaat gerektiren işler, dar açıklık olması daha yararlıdır.
- Koordinasyonun sağlanması zordur.
- İletişim boşlukları olabilir.
- Mesajlar bozulabilir.
- Uzmanlık çalışması yapılabilir.
Kontrol Açıklığını etkileyen faktörler
Yönetsel yetenekler
Yöneticilerin yetenekli, nitelikli ve deneyimli olduğu kuruluşlarda, geniş bir kontrol aralığı her zaman yardımcı olur.
Astların yeterliliği
Astların yetenekli ve yetkin olduğu ve anlayış seviyelerinin uygun olduğu durumlarda, astlar sorunlarını çözmek için üstleri çok sık ziyaret etme eğilimindedir. Bu gibi durumlarda, yönetici çok sayıda çalışanı idare edebilir. Bu nedenle geniş açıklık uygundur.
İşin doğası
İş tekrarlayan nitelikte ise, geniş kapsamlı denetim daha yararlıdır. Öte yandan, iş zihinsel beceri veya zanaat gerektiriyorsa, dar aralığın daha yararlı olduğu sıkı kontrol ve denetim gerekir.
Yetki devri
İş verimli ve uygun bir şekilde daha düşük seviyelere devredildiğinde, kafa karışıklıkları daha az olur ve ortamın rahatlığı korunabilir. Bu gibi durumlarda, geniş bir kontrol aralığı uygundur ve denetçiler bir seferde çok sayıda alt koordinatı yönetebilir ve kontrol edebilir.
Ademi merkeziyetçilik derecesi
Ademi merkeziyetçilik, yetkinin birçok kişi ve yönetici tarafından farklı seviyelerde paylaşıldığı uzmanlaşmayı sağlamak için yapılır. Bu gibi durumlarda uzun bir yapı yardımcı olur. Ademi merkeziyetçiliğin çok etkili bir şekilde yapıldığı, üstler ve astlar arasında doğrudan ve kişisel iletişimle sonuçlanan belirli kuruluşlar vardır ve orada üstler çok sayıda astı çok kolay bir şekilde yönetebilir. Bu gibi durumlarda, geniş açıklık yine yardımcı olur.
Skaler Zincir Prensibi
Skaler zincir, yukarıdan aşağıya doğru akan bir komuta veya otorite zinciridir. Mevcut bir yetki zinciri ile kaynak israfı en aza indirilir, iletişim etkilenir, işlerin çakışması önlenir ve kolay organizasyon sağlanır. Skaler bir komuta zinciri, bir organizasyonda etkili sonuçların elde edilmesine yardımcı olan iş akışını kolaylaştırır. Yetki yukarıdan aşağıya doğru akarken, her seviyedeki yöneticilere yetki pozisyonlarını netleştirir ve bu da etkili organizasyonu kolaylaştırır.
Komuta Birliği İlkesi
Bir alt-bir üstün ilişkiyi ima eder. Her ast, bir defada bir patrona karşı sorumlu ve sorumludur. Bu, iletişim boşluklarından kaçınmaya yardımcı olur ve geri bildirim ve yanıt hızlıdır. Komuta birliği aynı zamanda kaynakların, yani kolay koordinasyona ve dolayısıyla etkili organizasyona yardımcı olan fiziksel, finansal kaynakların etkili bir kombinasyonuna da yardımcı olur.
Yetki Yukarıdan Aşağıya Akar
Genel müdür
↓
Pazarlama Müdürü
↓
Satış / Medya Müdürü
↓
Satıcı
Yukarıdaki diyagrama göre, Genel Müdür en yüksek yetki düzeyine sahiptir. Bu yetki, yetkisini Satış Müdürü ile paylaşan Pazarlama Müdürü tarafından paylaşılır. Bu hiyerarşi zincirinden, sonuçların elde edilmesine yardımcı olan ve bir kuruluşa istikrar sağlayan resmi iletişim zinciri netleşir. Bu skaler komuta zinciri her zaman yukarıdan aşağıya doğru akar ve farklı yöneticilerin farklı seviyelerdeki yetki pozisyonlarını tanımlar.
- Altı Sigma Proje Sözleşmesi Nedir?
Altı Sigma Proje Sözleşmesi, DMAIC (Tanımla, Ölç, Analiz Et, İyileştir, Kontrol Et) döngüsünde, Tanımlama adımında düzenlenir. İndirme Sayısı: 476 - Beyin Fırtınası Üzerine Yeni Düşünme
Kuruluşlarla bir inovasyon kültürü ve bir inovasyon süreci uygulamalarına yardımcı olmak için yaptığımız çalışmalarda, çoğu zaman insanların “yaratıcılık”, “yaratıcı düşünme” ve “beyin fırtınası” terimlerinin anlamı ve farklılıkları konusunda kafalarının karıştığını görüyoruz. İndirme Sayısı: 233 - Kuruluş Performans Ölçümü
Performans ölçümü, bir kuruluşun ilerlemesini izlemenin hayati bir parçasıdır. Bir kuruluşun gerçek performans sonuçlarının veya sonuçlarının amaçlanan hedeflerine göre ölçülmesini içerir. İndirme Sayısı: 229 - Başabaş Analizi Nasıl Yapılır?
Başabaş analizi yapmak, işletmenizin tüm masrafları karşılamasını ve kar elde etmeye başlamasını tam olarak ne zaman bekleyebileceğinizi belirlemek için önemlidir. Bu, herhangi bir başlangıç işinin ilk günlerinde önemli bir kilometre taşıdır. İndirme Sayısı: 342 - Raporlu İşçi İşten Çıkarabilir mi?
Normal şartlarda hastalanıp tedavi gören veya raporlu işçi işten çıkarılamaz ama rapor veya tedavi süresi ihbar süresini 6 hafta aşmışsa tazminatı ödenerek çıkarılabilir. Bu durumda ihbar tazminatı gerekmez, kıdem tazminatı ödemek gerekir. İndirme Sayısı: 935