İş sözleşmesi, diğer sözleşmelerden farklıdır, işçi ile işveren arasında kişisel ilişki kurar. Bu niteliği nedeniyle, tarafların birbirine karşı sadakatle davranma yükümlülüğü vardır.
İşçinin işverene karşı olan sadakat borcu Borçlar Kanunu md.396’da düzenlenmiştir.
İşçinin sadakat borcunun kapsamına giren eylemler şunlardır;
İşçi, işverenin haklı menfaatlerinin korunmasında sadakatle davranmak yükümlülüğündedir.
İşçi, iş ilişkisi devam ettiği sürece, sadakat borcuna aykırı olarak bir ücret karşılığında üçüncü kişilere hizmette bulunamaz ve özellikle kendi işvereni ile rekabete girişemez.
İşçi, işi gördüğü sırada öğrendiği, özellikle üretim ve iş sırları gibi bilgileri, iş ilişkisinin devamı süresince kendi yararına kullanamaz veya başlaralarına açıklayamaz.
İşçinin sır saklama yükümlülüğü, işverenin haklı menfaatinin korunması için gerekli olduğu ölçüde, iş ilişkisinin sona ermesinden sonra da devam eder.
Önemli Bilgi; İşçi, haftalık 45 saat asıl işinde çalıştıktan sonra, çalışma saatleri dışında başka işte çalışabilir. Başka işte çalışması, çalışma özgürlüğü ve kişilik hakları nedeniyle engellenemez. Ancak yaptığı yan iş sadakat borcuna aykırı işe, işçinin üçüncü kişiye hizmette bulunması ve iş ilişkisi devam ettiği sürece işvereni ile rekabete girişmesi sadakat borcuna aykırılık oluşturur.
Önemli Bilgi; Sadakat borcu, yazılı olarak kararlaştırılmasa dahi, iş sözleşmesi devam ettiği sürece geçerli olan bir borçtur. İş sözleşmesi sona erdikten sonra işçinin rekabet etmeme borcunun doğabilmesi için ayrıca yazılı bir rekabet yasağı sözleşmesi yapılması gerekir.
İşçinin sadakat borcuna aykırı davranmasının yaptırımı İş Kanunu md.25/II-e’de düzenlenmiştir:
İşçinin, işverenin güvenini kötüye kullanmak, hırsızlık yapmak, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi doğruluk ve bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması haklı nedenle derhal fesih nedenidir. Haklı nedenle derhal fesihte kıdem tazminatı ödenmez. Ayrıca sebep olunan bir zarar varsa tazmini istenir.
Yargıtay kararlarında geçen bazı sadakat borcuna ayrılık halleri şunlardır;
- işçinin işyerinde uyuması,
- hastalık bahanesiyle maça gitmesi,
- raporlu iken başka işyerinde çalışması,
- hesap vermekten veya işveren için aldığı şeyleri ya da işverene ait parayı vermekten kaçınması,
- rüşvet veya normal ölçüleri aşan hediyeler alması,
- belgelerde tahrifat yapması,
- diğer işçileri işverene zarar verecek davranışlara kışkırtması
Kaynak :
http://www.tahtakiran.net